ناودانی منقطع چیست ؟ کاربرد و مشخصات

در فرآیند ساخت و ساز هر قطعه‌ای نقشی کلیدی در استحکام و دوام بنا دارد. شاید اسم «ناودانی منقطع» کمتر از مصالح شناخته‌ شده‌ای مثل بلوک سیمانی یا میلگرد به گوش‌تان خورده باشد، اما این مقطع فولادی یکی از اجزای مهم در اجرای دیوارهای غیر باربر و مقاوم‌ سازی ساختمان‌ها است. طراحی خاص ناودانی منقطع به گونه‌ای است که علاوه بر ایجاد پیوستگی و انسجام در دیوار، از تمرکز تنش و ترک‌های احتمالی جلوگیری می‌کند. به همین دلیل، مهندسان و پیمانکاران در پروژه‌های مدرن، استفاده از ناودانی منقطع را به‌عنوان یک راهکار اصولی برای افزایش ایمنی و عمر مفید سازه توصیه می‌کنند. در ادانه این مطلب از وب سایت هوملکس به بررسی دقیق‌تر عنوان ناودانی منقطع و کاربردهای آن در حوزه ساخت و ساز می‌پردازیم. 

ناودانی منقطع چیست؟

ناودانی منقطع یک پروفیل فولادی خاص است که بیشتر در اجرای دیوارهای غیر باربر و سازه‌های بنایی کاربرد دارد. این مقطع به صورت قطعات کوتاه و در فواصل مشخص درون دیوار قرار می‌گیرد تا علاوه بر ایجاد انسجام بین بلوک‌ها یا آجرها، نیروی جانبی ناشی از زلزله و فشارهای وارده را به‌ خوبی مهار کند. بر خلاف ناودانی‌های معمولی که به‌ صورت یکپارچه در طول مشخصی تولید و استفاده می‌شوند، ناودانی منقطع همان‌طور که از نامش پیداست، به شکل بخش‌های جدا از هم در دیوار جایگذاری می‌شود.

مزیت اصلی این قطعه در طراحی منقطع بودن آن است؛ زیرا اجازه می‌دهد تا حرکت‌های جزئی دیوار در اثر نشست یا تکان‌های سازه کنترل شده و از بروز ترک‌های عمیق یا شکستگی جلوگیری شود. به همین دلیل، استفاده از ناودانی منقطع امروزه به‌ عنوان یک روش مهندسی برای افزایش مقاومت دیوارها در برابر نیروهای جانبی در مقررات ملی ساختمان نیز توصیه شده است.

تفاوت ناودانی منقطع و ناودانی پیوسته

ناودانی پیوسته در طول مشخص و یکپارچه استفاده می‌شود و بیشتر برای انتقال مستقیم بارهای فشاری یا کششی کاربرد دارد. در حالی‌ که ناودانی منقطع به صورت قطعه‌ قطعه در دیوار جای می‌گیرد و به دلیل فاصله‌ گذاری‌ها، انعطاف بیشتری در برابر نیروهای جانبی دارد. همین ویژگی باعث می‌شود که ناودانی منقطع عملکرد بهتری در جلوگیری از ترک‌ خوردگی دیوار داشته باشد و در عین حال از نظر مصرف فولاد، اقتصادی‌تر از ناودانی پیوسته باشد.

کاربرد ناودانی منقطع در ساختمان

از ناودانی منقطع بیشتر در دیوارهای غیر باربر و دیوارهای حائل استفاده می‌شود. این قطعه وظیفه دارد اتصال بهتری بین دیوار و اسکلت سازه برقرار کرده و پایداری جانبی آن را تضمین کند. همچنین در پروژه‌های مقاوم‌ سازی ساختمان‌های قدیمی نیز برای افزایش استحکام دیوارها در برابر زلزله به‌ کار می‌رود.

جدول مشخصات فنی ناودانی منقطع

ابعاد متداول ناودانی منقطع

• ناودانی 8 سانتی‌متر → مناسب برای دیوارهای با ضخامت 10 سانتی‌متر

• ناودانی 10 سانتی‌متر → مورد استفاده در دیوارهای با ضخامت 15 سانتی‌متر

• ناودانی 12 سانتی‌متر → برای دیوارهای ضخیم‌تر (20 سانتی‌متر)

• طول هر قطعه → عموماً بین 20 تا 30 سانتی‌متر انتخاب می‌شود

• ضخامت ورق → معمولاً 2 تا 3 میلی‌متر (بسته به نوع سازه و مقاومت مورد نیاز)

استاندارد ناودانی منقطع

ناودانی منقطع باید مطابق ضوابط مقررات ملی ساختمان ایران (مبحث ششم و نهم) و آیین‌ نامه‌های معتبر طراحی شود. در استانداردها، فاصله‌ گذاری، ابعاد، ضخامت و نحوه نصب این پروفیل‌ها به‌ طور مشخص تعریف شده تا از عملکرد صحیح آن‌ها در برابر بارهای جانبی و زلزله اطمینان حاصل شود. به‌ طور کلی، استفاده از ورق فولادی ST37 یا ST52 در تولید ناودانی منقطع رایج است، زیرا این آلیاژها مقاومت و انعطاف لازم را دارند. همچنین پوشش گالوانیزه گرم یا رنگ اپوکسی ضد زنگ به‌عنوان یک الزام استاندارد برای افزایش طول عمر قطعه توصیه می‌شود.

نصب ناودانی منقطع در دیوار

نصب ناودانی منقطع معمولاً در فواصل مشخصی (حدود هر 1 تا 1.5 متر ارتفاع دیوار) انجام می‌شود تا دیوار توانایی تحمل بارهای جانبی و لرزه‌ای را داشته باشد. این قطعات به‌ صورت افقی بین ملات و آجر یا بلوک قرار گرفته و با میلگرد بستر یا جوش نقطه‌ای به ستون‌ها و سازه اصلی متصل می‌شوند. رعایت فاصله‌ی یکنواخت و اتصال صحیح در زمان اجرا اهمیت بالایی دارد، چرا که هرگونه بی‌دقتی می‌تواند مقاومت دیوار را کاهش دهد. برای اجرای اصولی، استفاده از نقشه اجرایی و نظارت مهندس ناظر ضروری است.

مقاومت ناودانی منقطع

یکی از دلایل اصلی استفاده از ناودانی منقطع، افزایش مقاومت دیوار در برابر نیروهای برشی و زلزله است. این قطعات با ایجاد پیوستگی بین اجزای دیوار و اسکلت سازه، مانع از ریزش یا ترک‌ خوردگی ناگهانی می‌شوند. بر اساس آزمایش‌های فنی، دیوارهایی که با ناودانی منقطع تقویت شده‌اند، در برابر نیروهای لرزه‌ای تا چندین برابر مقاوم‌تر از دیوارهای ساده عمل می‌کنند. این موضوع باعث شده استفاده از ناودانی منقطع در ساختمان‌های چند طبقه و مناطق زلزله‌ خیز اجباری یا بسیار توصیه‌ شده باشد.

نقش ناودانی منقطع در مقاوم‌ سازی ساختمان

ناودانی منقطع نقشی کلیدی در ایمنی سازه‌ ای ساختمان‌ها ایفا می‌کند. این قطعات علاوه بر تحمل بارهای جانبی، از باز شدن درزها، ترک‌های افقی و ریزش دیوار جلوگیری می‌کنند. در پروژه‌های مقاوم‌سازی ساختمان‌های قدیمی نیز از ناودانی منقطع برای تقویت دیوارهای غیرسازه‌ای استفاده می‌شود. به همین دلیل، این محصول هم در ساخت‌وسازهای جدید و هم در پروژه‌های بازسازی کاربرد گسترده‌ای دارد و انتخاب آن در کنار میلگرد بستر، می‌تواند یک راهکار کامل برای افزایش پایداری و عمر مفید ساختمان باشد

تولید وال پست منقطع

تولید وال پست منقطع یکی از اصلی ترین خدمات هوملکس میباشد. برای دریافت ناودانی منقطع با بهترین قیمت باید از تولید کنندگان وال پست منقطع خرید خود را انجام دهید که از این رو شرکت هوملکس یکی از بهترین تولید کنندگان وال پست منقطع به شمار میرود و شما میتوانید برای خرید از این شرکت استعلام قیمت بگیرید.

ناودانی منقطع گالوانیزه

ناودانی منقطع گالوانیزه یک قطعه سازه‌ای است که برای اتصال میان دیوار و تیغه‌ها به اسکلت استفاده می‌شود. این قطعه ساخته شده از فولاد است و به هنگام بروز حوادثی همچون زلزله به دلیل برجستگی‌ها و فرو رفتگی‌هایی که دارد، از مقاومت بالایی برخوردار است. از قطعه ناودانی منقطع در قسمت زیر تیر، کنار ستون‌ها، نگهداری دیوار در قاب و… استفاده می‌شود. 

وزن ناودانی منقطع

وزن ناودانی های ۱۲ شاخه ۶ متری برابر ۸۰ و ۷۳ کیلوگرم است و به ترتیب برای حالت‌های UNP و UPE میباشد. هم‌چنین  وزن ناودانی ۱۲ شاخه ای  ۱۲ متری بر اساس استانداردهای UNP و UPE برابر ۱۶۰ و ۱۴۶ کیلوگرم میباشد.

وزن ناودانی ۶ متری مطابق استاندارد DIN آلمان

سایز ناودانی	وزن هر شاخه ۶ متری (kg)
۶	۳۰
۸	۴۳
۱۰	۵۳
۱۲	۶۳
۱۴	۷۵
۱۶	۸۵
۱۸	۹۷
۲۰	۱۱۳
۲۲	۱۳۳
۲۴	۱۴۴

 

وزن ناودانی ۱۲ متری سبک و سنگین مطابق استاندارد DIN آلمان

سایز ناودانی	وزن شاخه سبک (Kg)	وزن شاخه سنگین (Kg)
۵	۵۴	۶۷
۶٫۵	۷۳	۸۵
۸	۸۴	۱۰۴
۱۰	۱۰۰	۱۲۳
۱۲	۱۴۰	۱۶۰
۱۴	۱۵۵	۱۹۵
۱۶	۱۷۰	۲۲۵
۱۸	۲۲۵	۲۶۵
۲۰	–	۳۰۵
۲۲	–	۳۵۳
۲۴	–	۳۵۳
۲۶	–	۴۰۵
۲۸	–	–
۴۰	۴۲۰	–

 

وزن ناودانی ۱۲ متری سبک مطابق استاندارد GOST روسیه

سایز ناودانی	وزن هر شاخه ناودانی (kg)
۶	۳۷
۸	۸۳
۱۰	۱۰۳
۱۲	۱۲۳
۱۴	۱۵۰
۱۶	۱۷۰
۱۸	۲۱۵
۲۰	۲۲۰
۲۲	۲۶۰

انواع ناودانی منقطع

ناودانی منقطع در دو نوع ناودانی دیوار و ناودانی سقف موجود است.

ناودانی دیوار

یکی از روش‌های موثر اتصال دیوار به اعضای سازه‌ای، استفاده از ناودانی‌ دیوار است. از نظر ظاهر، ناودانی دیوار با ناودانی سقف تفاوتی ندارد بلکه تنها ممکن است از نظر عرض بال با یکدیگر متفاوت باشند.

ناودانی سقف

این ناودانی، مشابه با ناودانی دیوار است ولی عرض بال آن باید حاصل جمع بیشترین دو مقدار خیز ماکزیمم و ۲٫۵ سانتی متر با ۴ سانتی متر باشد. لذا سازه‌‌های متعارف معمولا عرض بال کمتر و فاصله اجرای ناودانی‌های سقف از هم نیز کمتر است.

ضوابط وال پست در آیین نامه ۲۸۰۰، برای اجرای ناودانی منقطع چیست؟

در آیین نامه ۲۸۰۰، مقررات ملی ساختمان و آیین نامه طراحی ساختمان‌ها در برابر زلزله الزامات و ضوابطی برای اجرای ناودانی های منقطع یا همان وال پس منقطع ذکر شده است. این الزامات باید به منظور حفاظت از ساختمان و مقاوم سازی آن در برابر زلزله، رعایت شوند. ضوابط وال پست در آیین نامه ۲۸۰۰، برای اجرای ناودانی های منقطع به صورت زیر است.

1. در صورتی که طول دیوار ۴۰ برابر ضخامت دیوار و همچنین ارتفاع دیوار، ۳۰ برابر ضخامت آن باشد، استفاده از وال پست منقطع یا ناودانی منقطع الزامی است.
2. دیوارهایی که ارتفاع تیغه بیش از ۱٫۸ متر دارند، باید حتما توسط ناودانی منقطع مهار شوند.
3. لبه‌های قائم دیوارهای غیر سازه‌ای را حتما باید توسط ناودانی منقطع مهار کرد.
4. لبه‌های افقی دیوارهای غیر سازه‌ای را باید به واسطه ناودانی منقطع نمره ۶ مهار کرد.

نکات اجرایی وال پست منقطع

در محاسبه مقاطع و همچنین اجرای وال پست‌ها، دو مرجع از طرف سازمان تحقیقات و مسکن معرفی مورد تایید است.

• پیوست چهارم آیین نامه ۲۸۰۰ زلزله
• ضابطه ۸۱۹ سازمان نظام مهندسی

لازم به ذکر این نکته است که هر کجا اختلاف بین این دو مرجع وجود داشت، اولویت با پیوست چهارم آیین نامه ۲۸۰۰ زلزله است.

1. طبق ضابطه ۸۱۹، مقاطع ناودانی باید از جنس فولاد سردنورده باشند. مقاطع فولادی گرم نورد شده ابعاد استاندارد و مشخص دارند و این امر موجب می‌شود که نتوانند مورد استفاده قرار بگیرند. دلیل این امر این است که ضخامت دیوار باید با عرض ناودانی تناسب داشته باشد و با توجه به تنوع میزان ضخامت انواع دیوارهای ساختمانی، نمی‌توان از یک ابعاد ثابت ناودانی استفاده کرد.
2. هنگام استفاده از نبشی به عنوان قطعه اتصال در اعضای افقی و یا قائم، می‌توان نبشی وجه بیرونی دیوار را روی المان‌های سازه‌ای نصب و پس از چیدن دیوار، نبشی دیگری در وجه مقابل دیوار نصب نمود.
3. فاصله بین دیوار تا ستون باید با مواد انعطاف‌پذیر چون پشم سنگ یا پلی استایرن پر شود.
4. در صورتی که ستون فولادی باشد، می‌توان ناودنی منقطع را به ستون جوش کرد.
5. حتما به این نکته توجه شود، در صورتی که المان نگهدارنده به عضو اصلی سازه‌ای متصل می‌شود، طول بال باید مجموع فاصله جداسازی و ۴ سانتی متر (برای پوشش روی بلوک) باشد.

روش نصب ناودانی در سازه‌های فولادی و بتنی

ناودانی و نبشی، در سازه‌های فولادی به المان‌ها جوش می‌شوند.برای نصب ناودانی در سازه‌های بتنی دو روش وجود دارد.