سقف، به عنوان پوشش و بالاترین سطح یک ساختمان، اتاق یا هر طبقه، شناخته می‌شود. در صورتی که ساختمان یک طبقه باشد، سقف برای محافظت از فضای داخل ساختمان در برابر نور خورشید، سرما، گرما، باد و باران به کار می‌رود. اما در ساختمان‌های چند طبقه، سقف علاوه بر وظیفه‌ای که دارد، جداسازی طبقات و انتقال بارهای جانبی به ستون‌ها را نیز بر عهده می‌گیرد. در مناطق سردسیر، ارتفاع سقف را کم تر در نظر میگیرند تا فضای داخلی سریعتر گرم شود، اما در مناطق گرمسیر، سقف بلندتر ساخته می‌شود تا هوا جریان یابد. در این مقاله، به بررسی انواع سقف در سازه‌های مختلف پرداخته خواهد شد.
انواع سقف کدامند؟
سقف دال بتنی
این سقف یکی از سقف‌های بسیار قوی و محکم است که دارای وزن بالایی می‌باشد.
بخشی از این سقف که از بتن و فولاد به صورت یکپارچه تشکیل شده و به عنوان دال شناخته می‌شود و ضخامت آن بین ۱۰ تا ۵۰ سانتی‌متر متغیر است.
این سقف در برابر زلزله عملکرد بسیار خوبی دارد و همچنین مقاومت صوتی و حرارتی بالایی دارد. این سقف در مکان‌هایی مانند نیروگاه‌ها و مراکز صنعتی بزرگ به کار می‌رود.
سقف دال بتنیسقف تیرچه بلوک
یکی از سقف‌های پرکاربرد، سقف تیرچه بلوک است که در ساختمان‌هایی با اسکلت فلزی و بتنی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این نوع سقف، بلوک‌ها به عنوان عنصر سازه‌ای شناخته نمی‌شوند و تیرچه‌ها نقش تیر فرعی را بر عهده دارند و فاصله بین بلوک‌ها را پر می‌کنند. استفاده از این نوع سقف، به دلیل مزایای اقتصادی آن، بسیار پرکاربرد است.
سقف کرومیت
یکی از انواع سقف، یک سقف تیرچه بلوک با تیرچه‌های فولادی جان باز است. سقف کرومیت به دلیل استحکام و یکپارچگی بالایی که دارد، در سازه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. تیرچه‌های سقف کرومیت به صورت ایستاده هستند و نیازی به شمع بندی در زیر سقف ندارند. با استفاده از این تیرچه‌ها، می‌توان چند سقف را به طور همزمان بتن ریزی کرد.
تیرچه‌های استفاده شده در این سقف، توانایی تحمل وزن قالب‌ها و بتن را به تنهایی دارند و می‌توانند تمامی بارهای مرده و زنده سازه را تحمل کنند، همچنین از قابلیت تحمل بار قبل و بعد از گیرش بتن نیز برخوردار هستند.
سقف طاق ضربی
این نوع سقف، سقفی است که از تیرچه‌های فولادی جان باز ساخته شده و از بلوک‌های تیرچه‌ای ساخته شده است. سقف کرومیت به دلیل استحکام و یکپارچگی بالایی که دارد، در سازه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. تیرچه‌های سقف کرومیت به صورت ایستاده هستند و نیازی به شمع بندی در زیر سقف ندارند. با استفاده از این تیرچه‌ها، می‌توان چند سقف را به طور همزمان بتن ریزی کرد. تیرچه‌های استفاده شده در این سقف، وزن قالب‌ها و بتن را به تنهایی تحمل می‌کنند و از قابلیت تحمل بار قبل و بعد از گیرش بتن برخوردار هستند. همچنین، می‌توانند تمامی بارهای مرده و زنده سازه را تحمل کنند.
سقف وافل
از انواع سقف می‌توان به سقف وافل اشاره کرد. این نوع سقف بتنی دارای حفره‌هایی در زیر آن است که باعث شباهت ظاهری آن به وافل می‌شود. این سقف به دلیل وجود حفره‌ها، سبک و کم وزن است و باعث کاهش وزن مرده روی سازه می‌شود. به همین دلیل، این نوع سقف برای مکان‌های با ازدحام بالا مناسب است و در برابر ارتعاش مقاوم است. همچنین، سبب کاهش بار مرده و برش پایه در ساختمان می‌شود.
سقف وافل، به عنوان دال دو طرفه نیز شناخته می‌شود. هزینه اجرای آن، نسبت به سایر سقف‌های مجوف و عرشه فولادی، کمتر است. این سقف بدون نیاز به میلگرد تقویتی و اتصال آن به تیرها، سرعت اجرای بالایی دارد. بیشتر در بیمارستان‌ها، پارکینگ‌ها، فرودگاه‌ها، سالن‌ها و… استفاده می‌شود.
سقف یوبوت
این سقف، نوعی سقف دال بتنی است که تفاوتشان در مقدار آرماتورهای مصرفی و جهت قرارگیریشان است. سقف یوبوت در برابر شکستگی و خرد شدگی بسیار حساس است به همین دلیل هنگام اجرای آن باید نهایت دقت به عمل آید. در این نوع سقف برای کاهش حجم بتن مصرفی در سقف، در اجرای آن از احجام پلاستیک تو خالی استفاده می‌شود، به این صورت که این احجام در سقف جدا شده و پس از بتن ریزی، در بتن مدفون می‌شوند. این نوع دال را دال مجوف یا میان تهی می‌نامند. این سیستم، ترکیبی از تیرچه‌های عمود برهم که با فواصل مساوی در دو امتداد وجود دارند، دال فوقانی و دال تحتانی است.
سقف یوبوت یا دال مجوف دوپوش از دو لایه بتن مسلح تشکیل می‌شود که بین این دو لایه قالب‌هایی توخالی به نام یوبوت جایگذاری می‌شوند. سازه‌هایی که با این نوع قالب‌ها ساخته می‌شوند وزن سبکی دارند در نتیجه تعداد ستون‌های آن به نسبت سایر ساختمان‌ها کمتر است، زیرا باری که بر ستون و فونداسیون سازه وارد می‌شود کم می‌باشد.
سقف عرشه فولادی
سقف‌های عرشه فولادی یا متال دک را به نام سقف‌های قالب ماندگار نیز می‌شناسند. دلیل ین است که در قسمت پایینی این سقف‌ها از ورق‌های با ضخامت بسیار پایین ولی کنگره‌دار و مجعد استفاده شده تا نقش قالب را برای بتن و همچنین نقش تیرچه‌ها را در تو رفتگی‌ها ایفا کنند.
سقف کامپوزیت
این سقف ترکیبی از سقف فولادی و بتنی است. به این گونه که تیرهای فرعی از جنس تیرآهن و روی آن بتن با عملکرد دال بتنی ایجاد می‌شود.
سقف تیردال
این سقف مشابه با سقف کامپوزیتی است اما تفاوتشان در این است که تیرهای فرعی در سقف تیردال بتنی هستند. این سقف در اسکلت فلزی به صورت پیش ساخته اما در اسکلت بتنی به صورت درجا اجرا می‌شود.
سقف روفیکس
این نوع سقف از میلگردهای متعامد با ضخامت‌های بالا تشکیل شده است و بدون نیاز به تیرهای فرعی با فواصل معین استفاده می‌کند و روی آن بتن اجرا می‌شود.
سقف پیش تنیده
این نوع سقف، دال بتنی خاصی است که در آن عناصر کششی قبل از ریزی بتن تحت تنش قرار میگیرند و پس از گیرش نهایی بتن، از کشش خارج می‌شوند که این واکنش باعث ایجاد یک ممان منفی در سقف می‌شود.
سقف کوبیاکس
سقف کوبیاکس سقفی سبک و نوعی از سقف‌های دال مجوف است که در آن، در میان بتن، گوی‌های پلاستیکی از جنس پلی‌اتیلن یا پلی‌پروپلین جایگذاری می‌شوند. به صورت کلی کاربرد سقف کوبیاکس مشابه با سقف یوبوت است و هر دو نوع سقف، دال مجوف هستند. با وجود شباهت بین این دو سقف، تفاوت‌هایی دارند و هر کدام با توجه به کاربردی که دارند مورد استفاده قرار میگیرند. در ادامه به مقایسه این دو سقف می‌پردازیم. در چند مورد می‌توان به بررسی تفاوت‌های این دو سقف پرداخت.
سقف کاذب
این سقف ز سبک ترین انواع سقف است که برای ساخت آن از موادی مانند کناف، پی وی سی، رابیتس و غیره استفاده می‌شود. پس از اجرای تاسیسات ساختمان، این سقف نصب می‌شود و به سقف اصلی متصل می‌گردد. سقف کاذب بسیار سبک و آسان در نصب است و با سرعت و ایمنی بالا می‌توان آن را نصب کرد.
این سقف دارای مقاومت حرارتی و رطوبتی بالاست و به عنوان یک سقف معماری طراحی شده است و نقش سازه‌ای ندارد.
