یکی از مهمترین اجزای ساختمان، سقف است. این جز ساختمان، در بالاترین سطح قرار داشته و به همین دلیل کیفیت آن، تاثیر مستقیم بر ایمنی ساختمان دارد. در این مقاله به بررسی یکی از انواع سقف، یعنی سقف تیرچه بلوک خواهیم پرداخت.
سقف چیست؟
به بالاترین سطح یک ساختمان که نقش پوششی و حفاظت از ساختمان را دارد، سقف می‌گویند. در صورتی که ساختمان چند طبقه باشد، سقف وظیفه جداسازی طبقات و انتقال بارهای جانبی به ستون را نیز دارد. اما در ساختمان‌های یک طبقه، فقط در برابر سرما، گرما، نور خورشید و برف و باران از ساختمان و فضای داخلی آن محافظت می‌کند. معمولا در مناطق سردسیر ارتفاع سقف کمتر است تا فضای داخلی سریعتر گرم شود، اما در مناطق گرمسیر سقف بلندتر ساخته می‌شود تا هوا جریان داشته باشد.
انواع سقف‌های ساختمانی
- سقف دال بتنی
- سقف تیرچه بلوک
- سقف کرومیت
- سقف طاق ضربی
- سقف وافل
- سقف یوبوت
- سقف عرشه فولادی
- سقف کامپوزیت
- سقف تیردال
- سقف روفیکس
- سقف پیش تنیده
- سقف کوبیاکس
- سقف کاذب
در صورت تمایل به آشنایی با ویژگی‌های انواع سقف‌های ذکر شده و مزایا و معایب هرکدام، به مقاله “انواع سقف در سازه‌های مختلف” مراجعه کنید.
سقف تیرچه بلوک چیست؟
از جمله رایج‌ترین انواع سقف، سقف تیرچه بلوک است که در ساختمان‌های اسکلت فلزی و بتنی قابل استفاده است. در این سقف، بلوک‌ها نقش سازه‌ای نداشته و تیرچه‌ها نقش تیر فرعی داشته و فاصله بین بلوک‌ها را پر می‌کنند. استفاده از این سقف بسیار مقرون به صرفه است. سیستم این سقف مشابه سیستم دال‌های یک طرفه‌ای هستند که بار را در یک راستا انتقال می‌دهند و برخلاف دیافراگم‌ها عمل می‌کنند.
انواع سقف تیرچه بلوک
سقف‌های تیرچه بلوک به دو دسته کلی سقف‌های با تیرچه بتنی و سقف‌های با تیرچه‌های فولادی با جان باز تقسیم بندی می‌شوند. هر یک از این سقف‌ها به لحاظ جزئیات اجرایی و نوع بلوک مصرفی تنوع دارند، بنابراین دستورالعمل انواع سقف تیرچه بلوک بر اساس این تقسیم بندی بررسی می‌شود.
اجزای سازنده سقف تیرچه بلوک
- تیرچه: فاصله محورهای تیرچه‌ها از یکدیگر، ۵۰ سانتی متر است. تیرچه خود شامل اجزایی است که عبارتند از: میلگرد کششی، میلگرد خرپایی، میلگرد عرضی و بتن پاشنه.
- بلوک: بلوک‌های مورد استفاده در این سقف ممکن است از نوع بلوک سفالی، بلوک بتنی، بلوک سبک، بلوک پلی استایرن و یا بلوک استایروفوم باشند.
- میلگرد حرارتی: این میلگرد به صورت شبکه بر راس تیرچه‌ها جایگذاری می‌شود.
- بتن پوششی: به بتنی که در انتها بر روی تیرچه و بلوک‌های جایگذاری شده ریخته می‌شود، بتن پوششی می‌گویند. ضخامت این بتن نباید بیشتر از ۵ سانتی متر باشد.
مزایا و معایب سقف تیرچه بلوک
مزایا
- این سقف به دلیل ایجاد یک دیافراگم صلب، در برابر نیروهای جانبی بسیار مقاوم است.
- توزیع بار در این سقف بهتر صورت می‌گیرد و به همین دلیل از لرزش جلوگیری می‌شود.
- سقف تیرچه بلوک در برابر نیروهای افقی همانند زلزله و باد بسیار مقاوم است.
- بلوک‌های مورد استفاده در این سقف تو خالی هستند و موجب می‌شوند تا در نهایت، سقف تیرچه بلوک عایق مناسبی در برابر حرارت، صوت و رطوبت باشد.
- تیرچه و بلوک مورد استفاده در این سقف در کارخانه تولید می‌شوند، به همین دلیل اجرای آنها بسیار آسان بوده و نیاز به تعداد زیادی نیروی انسانی و یا مهارت و تخصص خاصی ندارد.
- به دلیل تولید تیرچه‌ها در کارخانه و پیش ساخته بودن آنها، کنترل دقیق بر مقدار بتن پوششی روی آرماتورهای کششی انجام می‌شود.
- استفاده از بلوک پلی استایرن در این سقف و جایگزین کردن آن به جای بلوک‌های سفالی و پوکه‌ای، موجب کاهش مصرف بتن و به تبع آن، کاهش هزینه‌های تمام شده می‌شود.
- این سقف مقاومت بالایی در برابر آتش سوزی دارد.
- اجرای این سقف از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه است.
- به دلیل یکنواختی سطح بالای سقف، برای کف سازی به ملات کمتری نیاز است.
معایب
- حداکثر دهانه قابل پوشش با استفاده از این سقف، ۸ متر است. لازم به ذکر است که برای دهانه‌های ۷ الی ۸ متر، باید تیرچه دوبل یا تیرچه مضاعف استفاده کرد.
- این سقف در مقایسه با سقف دال بتنی و کامپوزیت، صلبیت لازم را ندارد.
- اجرای این سقف در مکان‌هایی که سقف آنها مثلثی یا قوسی است محدودیت دارد.
- در صورت وارد شدن ضربه، احتمال شکستن پاشنه تیرچه وجود دارد.
راهنمای اجرای سقف تیرچه بلوک در پروژه
جایگذاری تیرچه‌ها
در ابتدا، تیرچه‌ها باید در فواصل معین که از پیش برایشان تعیین شده در کنار یکدیگر جایگذاری شوند. این فاصله معمولا 50 سانتی متر در نظر گرفته می‌شود. در ساختمان‌هایی که دارای اسکلت فلزی هستند، نشیمن تیرچه‌ها بر روی بال تیرهای اصلی و یا بر روی نبشی‌هایی که به جان تیر جوش شده‌اند، قرار می‌گیرد.
برای استفاده از سقف تیرچه بلوک در ساختمان‌های بنایی باید حتما بر روی دیوار باربر، شناژ افقی اجرا شود. پهنای شناژ باید برابر با پهنای دیوار و بلندی آن بین 35 تا 40 سانتی متر باشد. این شناژ باید حداقل به 4 میلگرد 12 تا 14 مجهز شود.
شمع بندی
قبل از سفت شدن بتن رویه باید حتما سقف به وسیله نگهدارنده‌های موقت، یعنی شمع‌های چوبی یا فلزی نگهداری شود.
شمع‌های چوبی و فلزی هرکدام دارای مزایا و معایبی هستند که در اذامه به آنها اشاره می‌کنیم. پس از بررسی مزایا و معایب آنها، تصمیم گیری می‌شود که کدامیک مورد استفاده قرار گیرد.
مزایا و معایب شمع‌های چوبی
+قیمت به صرفه و ارزان
-کاربرد فقط برای رتفاع مشخص
مزایا و معایب شمع‌های فلزی
+کاربرد برای ارتفاع‌های گوناگون
+قابل استفاده به صورت مستمر
-قیمت بالا نسبت به شمع‌های چوبی
کارگذاری سقف کاذب
اگر سقف تیرچه بلوک دارای سقف کاذب باشد، باید قبل از بتن ریزی، میلگردهایی که حالت L دارند، به عنوان آویز سوراخ بلوک‌ها عبور داده شوند. باید این نکته را مورد توجه قرار داد که برای سقف کاذب بهتر است از میلگرد شاخه‌ای استفاده کرد.
کارگذاری میلگرد کلاف
برای دهانه‌های بزرگ، برای جلوگیری از عملکرد تک میلگرد، و حفظ یکپارچگی سقف و خطرات انبساط و انقباض، از کلاف عرضی یا درز ژوئن استفاده می‌شود.
کارگذاری میلگرد منفی
کارگذاری میلگردهای افت حرارت و توزیع بار
سقف تیرچه بلوک به مرور زمان افت کرده و ترک‌هایی در آن مشاهده می‌شود. جهت کاهش این مشکل از آرماتورهایی با عنوان آرماتور یا میلگرد افت حرارت و توزیع بار استفاده می‌شود.
وزن یک متر سقف تیرچه بلوک چه مقدار است؟
وزن این سقف بین ۲۵۰ تا ۳۲۵ کیلوگرم در هر متر مربع است. این عدد با احتساب نازک کاری سقف و کف سازی روی آن به ۵۵۰ تا ۶۰۰ کیلوگرم بر هر متر مربع می‌رسد.
قیمت اجرای سقف تیرچه بلوک
قیمت اجرای هر متر مربع سقف به عوامل متعددی از جمله ارتفاع سقف بستگی دارد. ولی به صورت نرمال، پایین‌ترین قیمت اجرای آن به ازای هر متر مربع، ۱۵۰ هزار تومان است.
ضوابط اجرایی سقف تیرچه بلوک
ضوابط اجرایی سقف تیرچه بلوک به نوع بلوک مصرفی آن بستگی دارد. چند نمونه از این ضوابط به صورت زیر است.
- فاصله تیرچه‌ها در تیرچه بلوک پلی استایرن نباید بیشتر از ۵۰ سانتی متر باشد.
- حداقل تعداد میلگردهای کششی (پایین تیرچه) باید دو عدد باشد.
- نسبت ارتفاع به دهانه نباید کمتر از یک بیستم گردد.
- وزن بلوک‌های پر کننده بین تیرچه‌ها باید حداکثر ۳۰ کیلوگرم باشد.
- تکیه گاه بلوک بر روی تیرچه‌ها نباید از ۱۷٫۵ میلی متر کمتر باشد.
نتیجه گیری
در این مقاله سعی کرده‌ایم تا سقف تیرچه بلوک را از جوانب مختلف مورد بررسی قرار دهیم، در صورت تمایل به کسب اطلاعات بیشتر و یا مشاوره با کارشناسان شرکت هوملکس، با ما تماس بگیرید.
دفتر تهران
۲۸۳ ۲۸۴ – ۰۲۱
دفتر کرج
۵۱۲۵ ۳۴۲۰ – ۰۲۶
مدیر فروش
۰۹۱۲۱۰۲۷۶۶۷
